اگر بخواهیم به طور کلی صحبت
کنیم، امروزه بازاریابی جهانی (Global Marketing) و بازاریابی بین المللی
(International Marketing) به طور مشابه استفاده می شوند. اما اگر بخواهیم
در حوزه تئوریت های مدیریتی صحبت کنیم، بازاریابی بین المللی مرحله ای از
سیر تکامل بازاریابی جهانی بوده است. بیایید نگاهی به این سیر تکاملی
بیاندازیم:
مرحله اول / بازاریابی داخلی (Domestic Marketing):
شرکت ها در کشور خودشان محصولات را تولید و به فروش می رساندند. بنابراین هیچ اثر بین المللی وجود نداشت.
مرحله دوم / بازاریابی صادراتی (Export Marketing):
در این مرحله شرکت ها محصولات خود را به کشورهای دیگر هم می فرستادند. این مرحله قسمت بسیار اساسی در سیر تکاملی بازاریابی جهانی است. رویکرد بازریاب ها در این مرحله، به کنایه، بازاریابی نژادپرستانه نامیده می شود؛ زیرا اگرچه آنها محصولاتشان را به کشورهای خارجی می فروشند، اما فرآیند توسعه محصول آنها کاملا براساس سلایق مشتری های بومی یا به عبارتی مشتری های ساکن کشور تولیدکننده محصول بود. بنابراین کماکان تمرکز روی بازار داخلی بود.
مرحله سوم / بازاریابی بین المللی (International Marketing):
در این مرحله، شرکت ها شروع به
فروش محصولات به کشورهای مختلف خارجی، با رویکرد چندمحوری (Polycentric)؛
به عبارتی فروش محصولات متفاوت به کشورهای متفاوت. یعنی با توجه به
فاکتورهای اجتماعی-فرهنگی، سیاسی-قانونی و اقتصادی هر کشور محصولات متناسب
با آن کشور تولید و به فروش می رسید. بنابراین شرکت ها نیاز به فرآیندهای
تحقیق و توسعه دقیق و با حجم بالا و همینطور قدرت و ظرفیت تولیدی زیادی
داشتند.
مرحله چهارم / بازاریابی چندملیتی (Multinational Marketing):
در این مرحله، تعداد کشورهایی
که که شرکت ها محصولاتشان را به آنها می فروختند بیشتر از مرحله قبل شد.
بنابراین به جای تولید محصولات مختلف برای کشورهای مختلف، آنها تصمیم
گرفتند مناطقی را شناسایی کنند که بتوان محصولات مشابه را به آنها فروخت؛
یعنی محصولات مشابه برای کشورهای یک منطقه و متفاوت با محصولات پیشنهادی
برای کشورهای منطقه دیگر. به عنوان مثال ممکن است یه شرکت محصولات مشابهی
را برای فروش در کشورهای هند، پاکستان و سریلانکا، بنا به شناسایی سلایق
مشابه و مشترک مردمانشان در نظر بگیرد؛ اما در همان زمان محصولات متفاوتی
را برای کشورهای آمریکایی پیشنهاد دهد. این رویکرد را رویکرد منطقه محوری
(Regiocentric) می نامند.
مرحله پنجم / بازاریابی جهانی (Global Marketing):
این مرحله آخرین مرحله از روند تکامل است. در این مرحله شرکت ها در کشورهای بسیار زیادی فعالیت می کنند و با هدف دستیابی به اثربخشی هزینه ها، ملزمات و سلایق مشتریان در تمام کشورها را تحلیل می کنند و محصول واحدی را تولید می کنند که نیازهای تمامی مشتریان را ارضا کند. این رویکرد را رویکرد جهان محوری (Geocentric) می نامند.
بنابراین اصلیترین تفاوت بین بازاریابی بین المللی و بازاریابی جهانی، رویکرد کارشناسان بازاریابی است. شرکت هایی با رویکرد جهانی، به جای پیشنهاد محصولات مختلف به کشورهای مختلف (مانند رویکرد بازاریابی بین المللی)، محصول واحدی را به دنیا معرفی می کنند.
البته باید توجه داشته باشید که در بازاریابی صادراتی هم شرکت ها محصول واحدی را به کشورها ارائه می دادند. اما با رویکرد بازاریابی جهانی تفاوت اساسی داشت زیرا در بازاریابی صادراتی شرکت ها محصولاتشان را با توجه به سلیقه و ملزمات کشورشان تولید می کردند و کشورهای دیگر را مجبور به خرید همان محصول می کردند؛ اما در رویکرد جهانی شرکت های تولید کننده، تمام کشورها و ملزماتشان را در نظر می گیرند و محصولی را با توانایی ارضای تمام نیازها تولید می کنند.
منبع: مارکتیکس