مشکل خطای هزاره چیست؟

در آستانه شروع قرن جدید میلادی و نزدیک شدن به سال ۲۰۰۰ میلادی یکی از بزرگترین بحرانها و دغدغه های دنیای نرم افزار شکل گرفت . این مشکل آنچنان بزرگ بود که کشورهای جهان بودجه های چندین میلیون دلاری جهت بررسی و رفع مشکل اختصاص دادند. اما مشکل چه بود؟
مسئله ساده بود، در بسیاری از نرم افزارها و در هنگام ثبت یا محاسبه تاریخ تنها دو رقم آخر سال نمایش یا محاسبه می شود و با شروع هزاره جدید یا بهتر بگوییم قرن جدید دو رقم آخر سال دو صفر می شد که معلوم نبود دقیقا اشاره به کدام سال است. در بسیاری از نرم افزارها ( حتی در نرم افزار ‌‌BIOS مادربردها ) در شروع هزاره جدید تاریخ به سال 1900 باز می گشت. این مشکل  باگ هزاره یا به اختصار Y2K نامیده شد. قضیه وقتی پیچیده تر شد که مشخص  شد در بسیاری از نرم افزارها یا سخت افزارها حتی حافظه لازم برای نگهداری یا اضافه کردن دو رقم اول (یعنی قرن) وجود ندارد.
قابل پیش بینی بود که چنین مشکلی میتواند باعث خطا در بسیاری از نرم افزارها و کار افتادن کامپیوترها شود. به هر حال پس از صرف میلیونها ( با به روایتی میلیاردها) دلار و ساعتها بررسی و اصلاحات نرم افزاری و سخت افزاری، Y2K  بدون مشکل جدی سپری شد.

حال تا چند سال دیگر ما وارد قرن جدید و سال 1400 خواهیم شد. مشکل اینجاست که در بسیاری از نرم افزارهای فارسی و بانکهای اطلاعاتی برای جستجوی راحتر و عدم تبدیل مکرر تاریخ میلادی به شمسی و بالعکس ، تاریخ شمسی به صورت رشته ( یا همان متن) ذخیره شده می شود. لازم به ذکر است که در بسیاری از نرم افزارها و بانکهای اطلاعاتی نوعی از داده به عنوان تاریخ یا زمان وجود دارد که مشکلی با شروع قرن ندارد اما چون این نوع داده با فرمت میلادی کار میکند بسیاری از طراحان نرم افزار ترجیح میدهند تاریخ شمسی را بصورت متنی ذخیره کنند.  بطور مثال در بسیاری از نرم افزارها در هنگام دریافت یا نمایش و  یا هنگام ذخیره سازی تاریخ از شکلی مشابه 01/01/89 استفاده می شود. اما در سال 1400 و بعد از آن  این شیوه نمایش و ذخیره تاریخ مشکل ساز خواهد شد چرا که تاریخ به صورت 01/01/00 خواهد بود و همین امروز اگر سعی کنید چنین تاریخی را در بسیاری از نرم افزارهایی که تاریخ را بصورت 8 رقمی دریافت میکنند وارد کنید با پیام خطا و عدم صحت تاریخ وارده مواجه خواهید شد.
این مشکل اگرچه در سخت افزار یا حتی سیستم عامل کامپیوترها مشکلی ایجاد نمی کند اما مشکلی بسیار بسیار جدی در نرم افزارهای مالی و اداری و هر نرم افزار دیگری است که تاریخ شمسی در آن کاربرد دارد در واقع ممکن است حتی در ابتدای اجرای یک نرم افزار و درست زمانی که مثلا نرم افزار میخواهد تاریخ روز را محاسبه و نمایش دهد یک مشکل نرم افزاری پیش آمده و نرم افزار اجرا نشود.

قضیه جدی است و لازم است هرچه زودتر در نرم افزارها ( و از جمله وب سایتها) این مشکل بررسی و اصلاحات لازم صورت گیرد. بایستی به این سمت حرکت کنیم که نمایش و دریافت تاریخ با فرمت  YYYY/MM/DD صورت گرفته و در واقع سال بصورت چهار رقمی دریافت شود. همچنین بانکهای اطلاعاتی بررسی و فیلدهای تاریخ اصلاح شده و تاریخ بصورت 10 رقمی ذخیره شود. از آنجایی که در ایران چرخه استفاده از نرم افزار طولانی بوده و پشتیبانی نیز به نسبت ضعیف است این احتمال وجود دارد که در سال 1400 نرم افزارهای زیادی وجود داشته باشند که  با مشکل تاریخ مواجه شده و به تیم پشتیبانی و طراحان نرم افزار نیز دسترسی وجود نداشته باشد بنابراین لازم است با چنین چشم اندازی  از همین امروز در تولید، انتخاب و خرید نرم افزار این مسئله در نظر گرفته شود.